te042

Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Hàng hoá phải thông qua quá trình mua và bán ,
thanh toán theo một phơng thức thanh toán nhất định.
Hàng hoá phải đợc chuyển quyền sở hữu từ doanh
nghiệp thơng mại sang bên mua và doanh nghiệp thơng mại đã thu đợc
tiền hay một loại hàng hoá khác hoặc đợc ngời mua chấp nhận nợ.
Hàng hoá bán ra phải thuộc diện kinh doanh của
doanh nghiệp, do doanh nghiệp mua vào hoặc gia công, chế biến hay
nhận vốn góp, nhận cấp phát tặng thởng
Ngoài ra trong một số trờng hợp sau cũng coi là hàng bán:
Hàng hoá xuất đổi lấy hàng hoá khác, còn đợc gọi là đối lu hay hàng
đổi hàng.
Hàng hoá xuất để thanh toán tiền lơng, tiền thởng cho công nhân
viên, thanh toán thu nhập cho các thành viên của doanh nghiệp .
Hàng hoá xuất làm quà biếu , tặng, quảng cáo, chào hàng
Hàng hoá xuất dùng trong nội bộ, phục vụ cho sản xuất kinh doanh
của doanh nghiệp .
- Giá bán hàng hoá của doanh nghiệp thơng mại: Là giá thoả thuận giữa ngời
mua và ngời bán đợc ghi trên hoá đơn, hợp đồng.
- Thời điểm ghi nhận doanh thu: Là thời điểm hàng hoá đợc xác định là tiêu
thụ. Thời điểm đó đựơc quy định khác nhau phơng thức bán hàng khác nhau.
Thời điểm đó đợc quy định cụ thể nh sau:
o Bán buôn qua kho, bán buôn vận chuyển thẳng theo hình thức giao
hàng trực tiếp: Thời điểm ghi nhận doanh thu là thời điểm đại
diện bên mua ký nhận đủ hàng, thanh toán tiền hàng hoặc chấp
nhận nợ.
o Bán buôn qua kho, bán buôn vận chuyển thẳng theo hình thức
chuyển hàng: Thời điểm ghi nhận doanh thu là thời điểm thu đợc
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
tiền của bên mua hoặc bên mua xác nhận đã nhận đợc hàng và
chấp nhận thanh toán.
o Bán lẻ hàng hoá: Thời điểm ghi nhận doanh thu là thời điểm nhận
đợc báo cáo bán hàng của nhân viên bán hàng.
o Bán hàng đại lý, ký gửi: Thời điểm ghi nhận doanh thu là thời
điểm cơ sở đại lý ký gỉ thanh toán tiền hàng hay chấp nhận thanh
toán hoặc thông báo hàng đã bán đợc.
I.2.3. Yêu cầu quản lý đối với nghiệp vụ bán hàng:
- Quản lý về số lợng, chất lợng, trị giá hàng bán ra: Nhà quản lý cần phải nắm
đợc doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng nào, sản phẩm nào có hiệu quả. Phải
xác định đợc xu hớng của các mặt hàng để có thể kịp thời mở rộng phạm vi
kinh doanh hay chuyển hớng kinh doanh mặt hàng khác. Giúp cho các nhà quản
lý có thể thiết lập các kế hoạch cụ thể, xác thực và đa ra các quyết định đúng
đắn, kịp thời trong kinh doanh.
- Quản lý về giá cả: Bao gồm việc lập và theo dõi việc thực hiện những chính
sách giá. Đây là một công việc quan trọng trong quá trình bán hàng, đòi hỏi các
nhà lãnh đạo phải xây dựng một chính sách giá phù hợp với từng mặt hàng,
nhóm hàng từng phơng thức bán và từng địa điểm kinh doanh. Đồng thời đôn
đốc kiểm tra việc thực hiện của các cửa hàng, đơn vị tránh đợc những biểu hiện
tiêu cực về giá nh tự ý nâng hay giảm giá bán. Quản lý về giá cả giúp các nhà
quản lý theo dõi, lắm bắt đợc sự biến động của giá cả từ đó có chính sách giá
linh hoạt phù hợp với từng thời kỳ, từng giai đoạn.
- Quản lý việc thu tiền: Bao gồm thời hạn nợ, khả năng trả nợ, thời điểm thu
tiền, phơng thức thanh toán giúp các nhà quản lý tránh đợc rủi ro thất thoát
tiền vốn trong quá trình bán hàng, xác định rõ khả năng quay vòng tiền vốn.
I.2.4. Nhiệm vụ hạch toán nghiệp vụ bán hàng trong doanh nghiệp thơng mại:
có những nhiệm vụ cơ bản sau:
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
- Ghi chép, phản ánh kịp thời đầy đủ và chính xác tình hình bán hàng của
doanh nghiệp trong kỳ cả về trị giá và số lợng hàng bán trên tổng số và trên
từng mặt hàng, từng địa điểm bán hàng, từng phơng thức bán hàng.
- Tính toán và phản ánh chính xác tổng giá thanh toán của hàng bán ra bao
gồm cả doanh thu bán hàng, thuế giá trị gia tăng đầu ra của từng nhóm hàng,
từng hoá đơn, từng khách hàng, từng đơn vị trực thuộc.
- Xác định chính xác giá mua thực tế của lợng hàng đã tiêu thụ, đồng thời
phân bổ chi phí thu mua cho hàng tiêu thụ nhằm xác định kết quả bán hàng .
- Kiểm tra đôn đốc tình hình thu hồi và quản lý tiền hàng, quản lý khách nợ,
theo dõi chi tiết tho từng khách hàng lô hàng, số tiền khách nợ, thời hạn và tình
hình trả nợ
- Tập hợp đầy đủ, chính xác, kịp thời các khoản chi phí bán hàng thực tế phát
sinh và kết chuyển chi phí bán hàng cho hàng tiêu thụ.
- Cung cấp thông tin cần thiết về tình hình bán hàng, phục vụ cho việc chỉ
đạo, điều hành hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
- Tham mu cho lãnh đạo về các giải pháp để thúc đẩy quá trình bán hàng.
II. Các ph ơng thức bán hàng và các chỉ tiêu liên quan đến bán hàng:
II.1 Các ph ơng thức bán hàng : Song song với sự phát triển đa dạng của nền
kinh tế thị trờng nên các phơng thức bán hàng cũng đa dạng, bao gồm nhiều ph-
ơng thức bán hàng khác nhau nh: bán buôn, bán lẻ, đại lý ký gửi, trả góp
Bán buôn hàng hoá: là phơng thức bán hàng cho các đơn vị thơng mại, các
doanh nghiệp sản xuất để thực hiện bán ra hoặc để gia công, chế biến bán ra.
Đặc điểm của hàng hoá bán buôn là hàng hoá vẫn nằm trong lĩnh vực lu thông,
cha đi vào lĩnh vực tiêu dùng, do vậy giá trị và giá trị sử dụng của hàng hoá cha
đợc thực hiện. Hàng thờng đợc bán theo lô hàng hoặc theo số lợng lớn. Giá bán
biến động tuỳ thuộc vào khối lợng hàng bán và phơng thức thanh toán. Trong
bán buôn thờng bao gồm hai phơng thức:
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
- Phơng thức bán buôn hàng hoá qua kho: Là phơng thức bán buôn hàng
hoá mà trong đó, hàng bán phải đợc xuất từ kho bảo quản của doanh nghiệp.
Bán buôn hàng hoá qua kho có thể thực hiện dới hai hình thức:
Bán buôn hàng hoá qua kho theo hình thức giao hàng trực tiếp: Theo
hình thức này, bên mua cử đại diện đến kho của doanh nghiệp thơng mại để
nhận hàng. Doanh nghiệp thơng mại xuất kho hàng hoá, giao trực tiếp cho
đại diện bên mua. Sau khi đại diện bên mua nhận đủ hàng, thanh toán tiền
hoặc chấp nhận nợ, hàng hoá đợc xác định là tiêu thụ.
Bán buôn hàng hoá qua kho theo hình thức chuyển hàng: Theo hình thức
này, căn cứ vào hợp đồng đã ký kết hoặc đơn đặt hàng, doanh nghiệp thơng
mại xuất kho hàng hoá, dùng phơng tiện vận tải của mình hoặc đi thuê
ngoài, chuyển hàng hoá đến kho của bên mua hoặc địa điểm nào đó bên mua
quy định trong hợp đồng. Hàng hoá chuyển bán vẫn thuộc quyền sở hữu của
doanh nghiệp thơng mại,chỉ khi nào đợc bên mua kiểm nhận thanh toán
hoặc chấp nhận thanh toán thì số hàng chuyển giao mới đợc coi là tiêu thụ,
ngời bán mất quyền sở hữu về số hàng đã giao. Chi phí vận chuyển do doanh
nghiệp thơng mại chịu hay bên mua chịu là do sự thoả thuận từ trớc giữa hai
bên. Nếu doanh nghiệp thơng mại chịu chi phí vận chuyển, sẽ đợc ghi vào
chi phí bán hàng. Nếu bên mua chịu chi phí vận chuyển, sẽ phải thu tiền của
bên mua.
Phơng pháp bán buôn hàng hoá vận chuyển thẳng: Theo phơng thức này,
doanh nghiệp thơng mại sau khi mua hàng, nhận hàng mua, không đa về
nhập kho mà chuyển bán thẳng cho bên mua. Phơng thức này có thể thực
hiện theo hai hình thức:
- Bán buôn hàng hoá vận chuyển thẳng theo hình thức giao hàng trực tiếp
(còn gọi là hình thức giao tay ba): Theo hình thức này, doanh nghiệp thơng
mại sau khi mua hàng, giao trực tiếp cho đại diện của bên mua tại kho ngời
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
bán. Sau khi giao, nhận, đại diện bên mua ký nhận đủ hàng, bên mua đã
thanh toán tiền hàng hoặc chấp nhận nợ, hàng hoá đợc xác nhận là tiêu thụ.
Bán buôn hàng hoá vận chuyển thẳng theo hình thức chuyển hàng: Theo
hình thức này, doanh nghiệp thơng mại sau khi mua hàng, nhận hàng mua,
dùng phơng tiện vận tải của mình hoặc thuê ngoài vận chuyển hàng đến
giao cho bên mua ở địa điểm đã đợc thoả thuận. Hàng hoá chuyển bán trong
trờng hợp này vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp thơng mại. Khi
nhận đợc tiền của bên mua thanh toán hoặc giấy báo của bên mua đã nhận đ-
ợc hàng và chấp nhận thanh toán thì hàng hoá chuyển đi mới đợc xác định là
tiêu thụ.
Bán lẻ hàng hoá là phơng thức bán hàng trực tiếp cho ngời tiêu dùng hoặc
các tổ chức kinh tế hoặc các đơn vị kinh tế tập thể mua về mang tính chất
tiêu dùng nội bộ. Bán hàng theo phơng thức này có đặc điểm là hàng hoá đã
khỏi lĩnh vực lu thông và đi vào lĩnh vực tiêu dùng, giá trị và trị sử dùng của
hàng hoá đã đợc thực hiện. Bán lẻ thờng bán đơn chiếc hoặc số lợng nhỏ, giá
bán thờng ổn định. Phơng thức bán lẻ có thể thực hiện dới các hình thức sau:
Hình thức bán lẻ thu tiền tập trung: Bán lẻ thu tiền tập trung là hình thức
bán hàng mà trong đó, tách rời nghiệp vụ thu tiền của ngời mua và nghiệp vụ
giao hàng cho ngời mua. Mỗi quầy hàng có một nhân viên thu tiền làm
nhiệm vụ thu tiền của khách, viết hoá đơn hoặc tích kê cho khách để khách
đến nhận hàng ở quầy hàng do nhân viên bán hàng giao. Hết ca(hoặc hết
ngày) bán hàng, nhân viên bán hàng căn cứ vào hoá đơn và tích kê giao cho
khách hàng hoặc kiểm kê hàng hoá tồn quầy để xác định số lợng hàng đã
bán trong ngày, trong ca và lập báo cáo bán hàng. Nhân viên thu tiền làm
giấy nộp tiền và nộp tiền bán hàng cho thủ quỹ.
Hình thức bán lẻ thu tiền trực tiếp : Theo hình thức này, nhân viên bán
hàng trực tiếp thu tiền của khách và giao hàng cho khách. Hết ca, hết ngày
bán hàng nhân viên bán hàng làm giấy nộp tiền và nộp tiền cho thủ quỹ.
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Đồng thời kiểm kê hàng hoá tồn quầy để xác định số lợng hàng đã bán trong
ca, trong ngày và lập báo cáo bán hàng .
Hình thức bán lẻ tự phục vụ: Theo hình thức này, khách hàng tự chọn lấy
hàng hoá, mang đến bàn tính tiền để tính tiền và thanh toán tiền hàng. Nhân
viên thu tiền kiểm hàng, tính tiền, lập hoá đơn bán hàng và thu tiền của
khách hàng. Nhân viên bán hàng có trách nhiệm hớng dẫn khách hàng và
bảo quản hàng hoá ở quầy do mình phụ trách.
Hình thức bán trả góp: Theo hình thức này, ngời mua đợc trả tiền đợc trả
tiền mua hàng thành nhiều lần. Doanh nghiệp thơng mại, ngoài số tiền thu
theo giá bán thông thờng còn thu thêm ngời mua một khoản lãi do trả chậm.
Về thực chất, ngời bán chỉ mất quyền sở hữu khi ngời mua thanh toán hết
tiền hàng. Tuy nhiên, về mặt hạch toán, khi giao hàng cho ngời mua cho ng-
ời mua, hàng hoá bán trả góp đợc coi là tiêu thụ, bên bán ghi nhận doanh thu
.
Hình thức bán hàng tự động: là hình thức bán lẻ hàng hoá mà trong
đó,các doanh nghiệp thơng mại sử dụng các máy bán hàng tự động chuyên
dùng cho một hoặc một vài loại hàng hoá nào đó đặt ở các nơi công cộng,
sau khi ngời mua bỏ tiền vào máy, máy sẽ tự động đẩy hàng hoá ra cho ngời
mua.
Phơng thức bán hàng đại lý kí gửi: là phơng thức mà trong đó, doanh nghiệp
thơng mại giao hàng cho cơ sở đại lý, kí gửi để các cơ sở này trực tiếp bán
hàng. Bên nhận làm đại lý, kí gửi sẽ trực tiếp bán hàng, thanh toán tiền hàng
và đợc hởng hoa hồng đại lý bán. Số hàng chuyển giao cho các cơ sở đại lý,
ký gửi vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp thơng mại cho đến khi
doanh nghiệp thơng mại đợc cơ sở đại lý, ký gửi thanh toán tiền hay chấp
nhận thanh toán hoặc thông báo về số hàng đã bán đợc doanh nghiệp mới
mất quyền sở hữu về số hàng này.
II.2. Các chỉ tiêu liên quan đến bán hàng:
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
- Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ: là toàn bộ số tiền thu đợc, hoặc sẽ
thu đợc từ các giao dịch và các nghiệp vụ phát sinh doanh thu nh bán bán hàng
hoá, sản phẩm , cung cấp dịch vụ cho khách hàng bao gồm cả các khoản phụ
thu và phí thu thêm ngoài giá bán (nếu có).
- Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ thuần mà doanh nghiệp thực hiện
trong kỳ kế toán có thể thấp hơn doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ ghi
nhận ban đầu do các nguyên nhân: doanh nghiệp chiết khấu thơng mại, giảm
giá hàng đã bán cho khách hàng hoặc hàng đã bán bị trả lại và doanh nghiệp
phải nộp thuế tiêu thụ đặc biệt, hoặc thuế xuất khẩu, hoặc thuế giá trị gia tăng
theo phơng pháp trực tiếp đợc tính trên doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
thực tế mà doanh nghiệp đã thực hiện trong một kỳ kế toán.
- Chiết khấu thơng mại là số tiền mà doanh nghiệp đã giảm trừ, hoặc đã thanh
toán cho ngời mua hàng do việc ngời mua hàng( sản phẩm , hàng hoá )dịch vụ
với khối lợng lớn theo thoả thuận về chiết khấu thơng mại đã ghi trên hợp đồng
kinh tế mua bán hoặc các cam kết mua, bán hàng .
- Giảm giá hàng bán là số tiền giảm trừ cho khách hàng ngoài hoá đơn hay
hợp đồng cung cấp dịch vụ do các nguyên nhân đặc biệt nh: hàng kém phẩm
chất, không đúng quy cách, giao hàng không đúng thời gian, địa điểm trong hợp
đồng.
- Hàng bán bị trả lại là số hàng đã đợc coi là tiêu thụ (đã chuyển giao quyền
sở hữu, đã thu tiền hay đợc ngời mua chấp nhận ) nhng bị ngời mua từ chối trả
lại do ngời bán không tôn trọng hợp đồng kinh tế đã kí kết nh không phù hợp
yêu cầu, tiêu chuẩn, quy cách kĩ thuật, hàng kém phẩm chất, không đúng chủng
loại
- Giá vốn hàng bán là trị giá vốn của sản phẩm , vật t, hàng hoá, lao vụ dịch
vụ đã tiêu thụ. Đối với sản phẩm, lao vụ, dịch vụ tiêu thụ giá vốn hàng bán là
giá thành sản xuất (giá thành công xởng) hay chi phí sản xuất . Với vật t tiêu
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
thụ, giá vốn là giá thực tế ghi sổ còn với hàng hoá tiêu thụ, giá vốn bao gồm trị
giá mua của hàng tiêu thụ cộng với chi phí thu mua phân bổ cho hàng tiêu thụ.
- Lợi nhuận gộp (còn gọi là lãi thơng mại hay lợi tức gộp hoặc lãi gộp) là số
chênh lệch giữa doanh thu thuần và giá vốn hàng bán .
- Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh (lợi nhuận hay lỗ về tiêu thụ sản
phẩm, hàng hoá ) là số chênh lệch giữa doanh thu thuần với trị giá vốn hàng
bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp.
III. Ph ơng pháp xác định trị giá mua của hàng xuất kho:
Hàng hoá xuất kho tiêu thụ phải đợc thể hiện theo giá vốn thực tế vì hàng
hoá mua về nhập kho có thể theo những giá mua khác nhau ở những thời điểm
khác nhau trong kỳ hạch toán, nên để tính toán một cách chính xác giá vốn thực
tế của khối lợng hàng hoá các doanh nghiệp thờng sử dụng một trong số các ph-
ơng pháp sau:
III.1. Ph ơng pháp giá đơn vị bình quân:
Giá thực tế
hàng hoá xuất
kho
=
Số lợng hàng hoá
xuất kho
X
Giá đơn vị
bình quân
Trong đó: giá đơn vị bình quân đợc tính theo một trong ba cách sau:
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Cách 1:
Giá trị bình quân
cả kỳ dự trữ
=
Giá thực tế hàng hoá
tồn đầu kỳ
+
Giá thực tế hàng
hoá nhập trong kỳ
Số lợng hàng hoá
tồn đầu kỳ
+
Số lợng hàng hoá
nhập trong kỳ
Cách tính này tuy đơn giản, dễ làm nhng độ chính xác không cao. Hơn nữa,
công việc tính toán dồn vào cuối tháng gây ảnh hởng đến công tác quyết toán
nói chung.
Cách 2:
Giá trị đơn vị bình
quân cuối kỳ trớc
=
Giá hàng hoá cuối kỳ trớc
Số lợng hàng hoá cuối kỳ trớc
Cách này khá đơn giản và phản ánh kịp thời tình hình biến động hàng hoá
trong kỳ tuy nhiên không chính xác vì không tính đến sự biến động giá cả hàng
hoá trong kỳ này.
Cách 3:
Giá trị đơn vị bình
quân sau mỗi lần nhập
=
Giá thực tế hàng hoá tồn kho
sau mỗi lần nhập
Lợng thực tế hàng hoá tồn kho
sau mỗi lần nhập
Theo cách này khắc phục đợc nhợc điểm của hai cách trên, vừa chính xác,
vừa cập nhật xong nhợc điểm của nó là tốn nhiều công sức, tính toán nhiều lần.
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
III.2. Ph ơng pháp FIFO:
Theo phơng pháp này, số hàng hoá nào nhập trớc thì xuất trớc, xuất hết số
nhập trớc mới đến số nhập sau theo giá thực tế của từng số hàng xuất.
Công thức:
Giá hàng hoá
thực tế xuất trong
kỳ
=
Giá hàng hoá thực
tế nhập theo từng
lần
X
Số lợng hàng hoá xuất kho
trong kỳ theo từng lần
nhập
Phơng pháp này thích hợp trong trờng hợp giá cả ổn định hoặc có xu hớng
giảm.
III.3. Ph ơng pháp LIFO: với phơng pháp này hàng hoá mua sau cùng sẽ đợc
xuất trớc tiên, ngợc lại với FIFO.
Công thức:
Giá hàng hoá thực
tế xuất trong kỳ
=
Giá mua thực tế đơn vị
hàng hoá nhập kho
theo từng lần nhập sau
X
Số lợng hàng hoá
xuất kho trong kỳ
theo từng lần nhập
Phơng pháp này thích hợp trong trờng hợp lạm phát.
III.4. Ph ơng pháp giá thực tế đích danh (ph ơng pháp trực tiếp): Theo phơng
pháp này hàng hoá xuất kho thuộc lô hàng nào thì sẽ đợc tính theo đơn giá của
lô hàng đó. Do đó phản ánh chính xác nhng công việc ghi chép phức tạp.
áp dụng cho các loại hàng hoá có giá trị cao và có tính tách biệt.
III.5. Ph ơng pháp giá hạch toán: Toàn bộ hàng hoá đợc tính theo giá hạch
toán (giá kế hoạch hoặc một loại giá ổn định trong kỳ). Cuối kỳ, kế toán sẽ tiến
hành đợc từ giá hạch toán sang giá thực tế theo công thức:

Xem chi tiết: te042